تعریف

درب پنجره آلومنیومی = آلومینیوم فلزی است نقره‌ای رنگ با جلای فلزی، نرم و سبک دارای قابلیت شکل‌پذیری زیاد. از ویژگی‌های آلومینیوم، سبکی وزن و عدم زنگ‌زدگی آن است. پنجره آلومینیومی، پنجره‌ای است که برای ساخت آن از پروفیل‌های آلومینیوم استفاده شده باشد.

کاربردها

کاربردهای متداول پنجره آلومینیومی مانند پنجره UPVC می‌باشد.

مزایا و معایب

مزایا

– ظریف، شکیل و مستحکم بودن

– نصب سریع

– سبک بودن و مقاومت در برابر عوامل جوی

– غیر قابل اشتعال بودن

– عدم محدودیت در طرح و رنگ

– قابلیت نصب شیشه ۱ ، ۲ یا ۳ جداره

– قابلیت بازیافت

– از پنجره UPVC سبک‌تر است.

معایب

– عایق حرارت نبودن آلومینیوم – عدم اتصال صحیح گوشه‌ها در بعضی مواقع – پوسیدگی به مرور زمان – خوردگی در مقابل عوامل شیمیایی – قابلیت خراشیدگی – تمام قطعات به صورت مکانیکی به هم متصل شده و ممکن است از حالت ثابت درآمده و رگلاژ پنجره خراب شود. – انتقال گرد و خاک به داخل ساختمان از محل اتصالات مکانیکی

اجزاء تشکیل دهنده

پروفیل آلومینیومی

تعریف جزء

انواع مختلفی از پروفیل‌ها وجود دارد که هر یک برای ساخت در قسمتی از قاب، فریم و بازشو بکار می‌رود. به طور کلی انواع پنجره آلومینیومی به شرح زیر است:

آلومنیوم ساده (Normal)

شامل دو نوع پروفیل ST و کرونت (Coronet) می‌باشد که پنجره‌های آلومینیومی پرکاربرد در ایران محسوب می‌شوند و تفاوت آنها در هندسه سطح مقطع پروفیل آلومینیومی آنها است. با توجه به مزایای پنجره ST نسبت به کرونت در حال حاضر تقریباً پنجره کرونت در بازار مصرف نمی‌شود زیرا پنجره‌های کرونت علاوه بر عایق نبودن به دلیل قفل بست نامناسب و نصب ضعیف یراق‌آلات، بعد از مدتی سست شده و هوابندی آنها نیز به درستی صورت نمی‌گیرد و باعث ورود گرد و غبار و دود به داخل ساختمان می‌شود. ولی پنجره‌های ST دارای پروفیل قوی‌تر بوده و یراق‌آلات با کیفیت بهتری روی آن نصب می‌شوند. به علت استفاده از نوارهای مویی و لاستیک‌های آب‌بند دوام پنجره نیز بیشتر است. برای آشنایی بیشتر با پنجره ST و کرونت و مشخصات هندسی آنها به استاندارد ۲۳۸۴ استاندارد ایران مراجعه فرمایید.

 

آلومینیوم ترمال بریک (Thermal Break)

ضعف عمده پنجره‌های آلومینیومی، عایق نبودن نسبت به حرارت می‌باشد که برای رفع این نقص کارشناسان و متخصصین صنعت آلومینیوم مبادرت به طراحی و تولید نوع جدیدی از پروفیل آلومینیومی به نام ترمال بریک نمودند. پروفیل‌های ترمال بریک مورد استفاده در صنعت ساخت درب و پنجره با تعبیه یک تسمه از جنس پلی آمید که تا ۲۲۰ درجه حرارت و ۵۰ درجه برودت را تحمل می‌کند، ایجاد می‌شود. به دلیل جدا کردن لایه بیرونی پروفیل چارچوب و لنگه از لایه داخلی این نوع پروفیل‌ها و عایق نمودن آن در مقابل حرارت و برودت با مکانیزم پرس کردن تسمه پلی‌آمید در بین جداره بیرونی و داخلی چارچوب (Frame) و لنگه (Sash)، از انتقال انرژی گرمایی از فضای داخل به بیرون و بالعکس جلوگیری نموده و مانع اتلاف حرارتی ساختمان می‌شود. در حقیقت می‌توان گفت که پروفیل‌های ترمال بریک از دو پروفیل بیرونی و داخلی که بوسیله تسمه‌های پلی‌آمیدی به هم متصل می‌شوند، تشکیل شده است. این امر این مزیت را ایجاد می‌کند که قسمت داخلی و خارجی می‌توانند رنگ‌های متفاوتی داشته باشند. نکته دیگر در سیستم درب و پنجره ترمال بریک، همسویی ضریب انبساط طولی پلی‌آمید با آلومینیوم در شرایط جوی متفاوت می‌باشد. این سیستم، عایق بسیار خوبی برای آلومینیوم بوده و استفاده از پوشش آنادایزینگ (Anodizing) باعث می‌شود که هم رنگ‌های بسیار زیبا و دلنشین برای ساختمان خود داشته باشید و هم با توجه به عایق‌بودن این پروفیل، با استفاده از این سیستم شاهد دوام آن در مقابل شرایط جوی نامناسب باشید . آلیاژ آلومینیوم مورد استفاده در ساخت پروفیل‌های درب و پنجره آلومینیومی، آلومینیوم ۶۰۶۳ می‌باشد.

 

اصطلاحات بازار و نکات مهم خرید

در هنگام خرید باید دقیقاً نوع پروفیل پنجره مشخص شود. مثلاً آیا نوع کرونت یا ST یا ترمال بریک یا غیره است. طبق آخرین مصوبه هیئت وزیران مورخ مهر ۱۳۸۸ تمامی انبوه‌سازان موظف به اجرای شیشه دوجداره شده‌اند و از مواد مصرفی مورد استفاده فقط UPVCو ترمال بریک تایید شده است.

لاستیک‌های آب‌بندی و هوابندی

انواع مختلفی از این نوع لاستیک‌ها در بازار موجود است ولی با کیفیت‌ترین و بهترین نوع آن لاستیک‌های EPDM می‌باشد که برای کسب اطلاعات بیشتر باید به قسمت لاستیک‌های EPDM (Ethylene Propylene Diene Monomer) در قسمت پنجره UPVC مراجعه فرمایید

در هنگام خرید، نوع لاستیک‌های مورد نظر را مشخص نمایید. دقت کنید که از لاستیک‌های PVC و … در پنجره استفاده نشده باشد و حتماً EPDM باشد زیرا سایر گسکت‌ها (Gasket) به مرور زمان خشک و ترک‌دار شده و تغییر شکل داده و یا حتی پاره می‌شوند.

شیشه

تعریف جزء

در پنجره‌های آلومینیومی می‌توان از شیشه یک، دو یا سه جداره استفاده کرد که نوع دوجداره پرمصرف‌تر است. بنابر تعریف مبحث ۵ مقررات ملی ساختمان، شیشه جسمی بی‌رنگ، شفاف، سخت و شکننده است. سختی شیشه‌ معمولی ۵/۵ تا ۶ و وزن مخصوص آن ۲/۵ است. از شیشه برای عبور نور و در عین حال جلوگیری از تاثیر عوامل جوی به داخل استفاده می‌شود. شیشه بر حسب کیفیت، شکل، نمای سطح و محل مناسب مصرف در انواع ایمنی (سکوریت)، مسلح، تنیده، نشکن، متورق، مقاوم در برابر صوت، شیشه ضد گلوله، شیشه‌های بازتابنده (رنگی و پوشش‌دار) و … تولید می‌شوند. شیشه جام باید کاملاً صاف، شفاف، بی‌رنگ و عاری از موج و فاقد حباب‌های هوا، هر نوع لب‌پریدگی، لب‌برآمدگی، ترک، خراش، لکه، دودزدگی و خم باشد. جهت اطلاع بیشتر به مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و همچنین استانداردهای ۴۳ و ۲۲۸ و ۳۳۹ و ۸۹۷ و ۲۳۸۵ مراجعه فرمائید. سیستم شیشه دوجداره شامل دو لایه شیشه که به طور موازی در فواصل مساوی از یکدیگر قرار گرفته‌اند و توسط اسپیسر دور تا دور آن، از هم جدا شده‌اند، می‌باشد. در فضای بین شیشه‌ها، هوا یا گازهای خاص و بدون رطوبت (آرگون یا کریپتون) با فشاری تقریباً مساوی با هوای بیرون وجود دارد. در شیشه‌های دوجداره غالباً از اسپیسرهای آلومینیومی استفاده می‌شود که درون اسپیسر را با ماده رطوبت‌گیر پر می‌کنند که این ماده سبب جذب رطوبت هوای مابین دو شیشه می‌گردد و توسط مواد درزگیر مناسب، کاملاً آب‌بندی شده است. شیشه‌های دوجداره باعث کاهش اتلاف انرژی، کاهش آلودگی صوتی، جلوگیری از نم‌زدگی شیشه و … می‌شوند .

مشخصات فنی

شیشه‌های دوجداره شامل انواع زیر می‌باشند: – ساده: این نوع شیشه از دوجداره شیشه فلت ساده تشکیل شده است. – رنگی: این نوع شیشه از یک جداره رنگی و یک جداره ساده تشکیل شده است.

– رفلکس: این نوع شیشه دوجداره از یک جداره ساده و یک جداره شیشه رفلکس ساخته می‌شود که جداره شیشه  رفلکس باید به طرف بیرون قرار گیرد. شیشه‌های رفلکس از عبور نور شدید خورشید به خوبی جلوگیری می‌کنند. ولی ایراد آنها این است که داخل ساختمان را تاریک کرده و در شب از بیرون، داخل ساختمان نمایان است .

 سکوریت (Security) (ایمنی)

شیشه‌های سکوریت برای محل‌های پرخطر و پرتردد در نظر گرفته می‌شود. شیشه  سکوریت در هنگام شکستن کاملاً خرد شده و باعث ایجاد تکه‌های بزرگ و خطرناک شیشه نمی‌گردد. شیشه‌های جانبی خودروها از انواع سکوریت است.

لمینت (Laminate)

شیشه‌های لمینت معمولاً در کارخانه تولید شیشه از دو جداره شیشه ساده به ضخامت ۳  میلیمتر و یک لایه رزین در وسط آنها تشکیل شده است. شیشه لمینت در موقع برخورد مانع سخت به آنها خرد نشده و تنها ترک بر میدارد. شیشه‌های عقب و جلوی خودروها از نوع لمینت است. یک شیشه لمینت دوجداره رفلکس، عایق‌ترین حالت شیشه دوجداره می‌باشد. با استفاده از شیشه‌های دوجداره انتقال صدا تا حدود ۳۰ دسی‌بل کاهش می‌یابد. شیشه فلت یا کاملاً صاف و مسطح از شناور کردن شیشه مذاب در حوضچه‌های قلع بدست می‌آید.

ماده رطوبت‌گیر مورد استفاده در اسپیسر، معمولاً ژل سیلیسی می‌باشد. در ابتدا جام‌های شیشه بوسیله دستگاه حمل بر روی رکهای دستگاه حمل اتوماتیک قرار گرفته و به تعدادی که اپراتور مشخص می‌کند به میز برش اتوماتیک انتقال می‌یابد. سپس اندازه شیشه‌های مورد نظر توسط نرم‌افزار بهینه‌سازی جهت به حداقل رساندن ضایعات توسط دستگاه، طراحی و سپس برش داده می‌شود. شیشه‌ها پس از جداسازی به خط تولید شیشه دوجداره منتقل شده و با آب فاقد سختی، بطور کامل شسته شده و پس از کنترل کیفی به مرحله بعدی منتقل می‌گردد.

به موازات مراحل مذکور فریم‌های ما بین دو جدار (Spacer) توسط دستگاه خم کن (Bending) بر اساس اندازه شیشه خم و برش داده می‌شود و داخل فریم از مواد رطوبت‌گیر پر می‌شود. سپس دو لبه فریم توسط دستگاه بوتیل چسب زده می‌شود که به منظور درزگیری و قرارگرفتن اسپیسر مابین دو شیشه و چسبیدن آنها به یکدیگر می‌باشد. فریم‌ها جهت نصب روی شیشه انتقال می‌یابد. شیشه‌ها پس از نصب فریم به دستگاه پرس منتقل می‌شود و همزمان گاز آرگون به صورت اتوماتیک به داخل شیشه دوجداره تزریق می‌شود سپس توسط روبات محیط شیشه دوجداره با چسب پلی‌سولفید به منظور درزبندی ثانویه پر می‌شود.

ضخامت شیشه خارجی و داخلی می‌تواند مساوی یا نامساوی باشد ولی معمولاً ضخامت ۶ میلیمتر برای شیشه داخلی و ۴ میلیمتر برای شیشه خارجی و ۱۰ میلیمتر فاصله بین دو شیشه بهترین حالت می‌باشد.

 آنالیز شیشه تک‌جداره، دوجداره و سه‌جداره ـ عایق صدا

استفاده از شیشه دوجداره، سطح صدا را بین ۲۰ الی ۳۵ دسی‌بل كاهش می‌دهد. متوسط شدت سر و صدا در محیط‌های معمولی زندگی در شهرها در حدود ۶۰ الی ۷۰ دسی‌بل می‌باشد. از لحاظ علمی صدا با شدت ۶۰ دسی‌بل به عنوان صدای مزاحم و با شدت ۹۰ دسی‌بل مضر برای سیستم شنوایی و با شدت ۱۲۰ دسی‌بل بالاتر از آستانه تحمل بوده كه خطرناك تلقی می‌گردد. استاندارد تاثیر نوع شیشه بر میزان کاهش صدا بر حسب دسی‌بل در جدول ۱ ارایه شده است:

جدول ۱٫ استاندارد تأثیر نوع شیشه بر میزان کاهش صدا بر حسب دسی‌بل

دوجداره با دو لمینت	دوجداره با یک لمینت	لمینت	دوجداره ۴-۱۰-۶	سکوریت ۶ میلیمتر	فلت ۶ میلیمتر	نوع شیشه
۴۳	۴۱	۳۶	۳۴	۲۲	۲۲	میزان کاهش (db)

   آنالیز شیشه تک‌جداره، دوجداره و سه‌جداره ـ عایق حرارتی برودتی

افزایش قابل توجه قیمت انرژی در سال‌های اخیر موجب گردیده تا دست‌اندرکاران صنعت ساختمان به روش‌های کاهش اتلاف انرژی از سطوح خارجی ساختمان روی آورند. پنجره و شیشه‌های ساختمان، مهمترین بخش اتلاف انرژی به شمار می‌روند و استفاده از شیشه‌های دو و چند جداره به میزان قابل توجهی در کاهش این اتلاف، موثر است و در حد محسوسی هزینه‌های حرارتی و برودتی را کاهش می‌دهد. بر اساس بررسی‌های انجام شده، استفاده از شیشه‌های دوجداره در ساختمان موجب کاهش مصرف انرژی به میزان ۱۴% می‌گردد. محاسبات فنی حاکی از آن است که استفاده از شیشه‌های دوجداره در ساختمان‌ها تا ۳۰% کاهش پرده‌های رادیاتور را به همراه خواهد داشت (جدول ۲).

جدول ۲٫ ضریب انتقال حرارت انواع شیشه

ضریب انتقال حرارت (w/m2.k)	ضخامت لایه های هوا	نوع لایه های هوا	ضخامت لایه شیشه (mm)	نوع شیشه
۵٫۹	—–	—-	۴	شیشه تک جداره
۵٫۸	—–	——	۶	شیشه تک جداره
۴٫۷	—–	—–	۵۰	شیشه تک جداره
۳	۱۲	هوای خشک	۴,۶	شیشه دو جداره
۲٫۹	۱۲	گاز بی اثر	۴ , ۶	شیشه دو جداره
۲٫۲	۹٫۹	هوای خشک	۴,۶,۴	شیشه سه جداره
۱٫۹	۹٫۹	گاز بی اثر	۴,۶,۴	شیشه سه جداره
۲	—-	—-	—	دیوار آجری

اصطلاحات بازار و نکات مهم خرید

در هنگام سفارش پنجره دوجداره باید دقیقاً نوع شیشه آن (داخلی یا خارجی) و ضخامت لایه‌های شیشه و همچنین گاز پرکننده لایه‌ها را مشخص نمود. همچنین سلامت شیشه‌ها تا زمان نصب پنجره‌ها و تحویل به کارفرما به عهده پیمانکار می‌باشد. جهت مطالعه بیشتر به نشریه ۴۱ سازمان برنامه و بودجه مشخصات فنی عمومی شیشه کاری در ساختمان مراجعه فرمایید.

شرایط حمل و نگهداری کارگاهی

– در هنگام انبار نمودن ورق‌های شیشه باید بین آنها یک لایه کاغذ قرار گیرد.

– شیشه‌ها باید دور از رطوبت نگهداری شوند.

– به منظور جلوگیری از بریدن لبه شیشه‌ها و یا خراشیده شدن و یا وارد آمدن سایر خسارات به شیشه‌ها باید آنها را با دقت از جعبه‌ها خارج نمود.

– ورق‌های شیشه‌ای را باید به صورت قائم، بند نموده و آنها را در دسته‌هایی که تعداد آنها کمتر از ۲۵ عدد باشد در امتداد طولشان بر روی دو تیر چوبی که هر یک ۳۰ سانتیمتر از دو لبه شیشه فاصله دارند، قرار داد.

– ورق‌های شیشه را باید به نحوی روی تیرهای چوبی قرار داده و به حائل عمودی تکیه داد که از لغزش و وارد آمدن هر نوع آسیب به آنها جلوگیری شود.

– شیشه‌های یک دسته باید حتی‌المقدور نزدیک به هم و قائم قرار داده شوند.

یراق‌آلات

با توجه به تنوع یراق‌آلات سیستم‌های جدید پنجره، این امکان به وجود آمده که با توجه به فضاهای مختلف ساختمان از بازشو‌های مناسب استفاده گردد. انواع بازشوها شامل لولایی، دوحالته، کلنگی، کشویی و فولکس واگنی می‌باشد. جهت آشنایی با استاندارد یراق‌آلات به استاندارد ۱۷۰۸۸ موسسه استاندارد مراجعه فرمایید.

اصطلاحات بازار و نکات مهم خرید

در هنگام خرید حتماً باید نوع یراق‌آلات مصرفی و استاندارد بودن آن و کشور سازنده تعیین شود زیرا تفاوت قیمت در برندهای مختلف بسیار زیاد است.

نحوه اجرای کلی

ابتدا پروفیل‌ها و قطعات در بسته‌های خاص قرار می‌گیرند، سپس این بسته‌ها بوسیله جرثقیل وارد وان‌های مختلف شده و پس از طی زمان مشخص غوطه‌وری در هر یک از مواد به وان بعدی منتقل می‌گردند تا عملیات زیرسازی کامل شود. پروفیل‌ها پس از خشک شدن آماده رنگ‌پذیری می‌باشند. از حمام‌های کروماته برای شستشوی شاخه‌های آلومینیومی قبل از آسترکاری و رنگ زدن استفاده می‌شود. از لعاب‌های آکریلیکی و پلی‌استری برای رنگ کردن شاخه‌های آلومینیومی و بدون روکش استفاده می‌شود..

مرحله برشکاری

پروفیل‌های رنگ شده طبق ابعادی که بر حسب اندازه‌گیری انجام شده از ساختمان بوسیله رایانه محاسبه شده و توسط اره‌های خاص بریده می‌شوند. این اره‌ها قابلیت تنظیم زوایا به صورت خودکار را داشته و فاصله بین دو فک اره نیز با یک خط‌کش الکترونیکی دقیق اندازه‌گیری می‌گردد. تیغه‌های ۵۰ سانتی‌متری الماسه که در هنگام برش، روغن‌کاری می‌گردد نیز قابلیت برش پروفیل‌های قطور با کیفیت عالی را دارد.

مرحله پرس کاری و سوراخ‌کاری و شیارزنی

در این مرحله شکاف‌ها و شیارهای مختلف مورد نیاز بر روی نقاط خاص پروفیل‌ها ایجاد می‌گردد.

مرحله فرزکاری

پروفیل‌های برش خورده بر حسب نیاز برای تعبیه محل قفل یراق‌آلات مربوطه و ایجاد آب‌رونی پنجره‌ها به محل فرزکاری منتقل می‌گردند.

مرحله مونتاژ

مونتاژ نسبت به تیپ‌بندی پنجره‌ها به صورت‌های مختلفی انجام می‌گیرد که به اختصار می‌توان استفاده از گوشه‌های خاص، پیچ‌های آهنی، پانچ را نام برد که علاوه بر سرعت، دارای دقت، ظرافت و کیفیت بسیار بالا می‌باشند. لازم به ذکر است در مونتاژ هیچ یک از پنجره‌ها، نباید از میلگرد آهنی استفاده شود.

 

 

جدول ۳٫ مقایسه انواع پنجره‌ها

چوبي	آهنی	آلومينيومي	UPVC
بلي	بلي	خیر	خير	زنگ‌زدگي، خوردگي
بلي	بلي	بلی	خير	رسوب پذیري
خیر	بلي	بلی	خير	انتقال حرارت
بلي	بلي	بلی	خير	انتقال صوت
بلي	بلي	بلی	خير	نفوذ گرد و غبار
بلي	بلي	بلی	خير	نفوذ رطوبت
خیر	بلي	کم	کم	ضریب انبساط طولی
بلي	بلي	خیر	خير	نیاز به رنگ
خیر	خیر	بلی	بلی	قابلیت شستشو
سنگین	سنگین	سبک	سبک	وزن
کم	کم	متوسط	زیاد	سرعت نصب

 

نکته: اگر در اتاق خواب ارتفاع کف تا سقف را به طور معمول ۲۸۰ سانتی‌متر در نظر بگیریم . طبق ضوابط شهرداری  برای جلوگیری از سقوط افراد یا اجسام و یا بدلیل قرار دادن مبل یا تخت تا ارتفاع یک متری از کف بهتر است پنجره باز شو وجود نداشته باشد. اگر بدلیل ایجاد گچ بری و یا نصب چوب پرده تا فاصله ۳۰ سانتی‌متری از سقف نیز از ایجاد پنجره بازشو صرف نظر کنیم؛ میزان باقی‌مانده برای ارتفاع پنجره ۱۳۰ سانتی‌متر منهای ارتفاع اتاق برابر با ۱۵۰ سانتی‌متر می‌باشد. عرض پنجره‌ها نیز بهتر است به صورتی باشد که عرض هر لنگه از پنجره بین ۶۰ تا ۷۵ سانتی‌متر باشد و باید در نظر داشت در یک بعد از نمای ساختمان عرض و ارتفاع فریم‌ها به صورتی در نظر گرفته شود که ابعاد لنگه‌های پنجره‌ها در اتاق‌های مختلف که در یک بعد نما قرار می‌گیرند در آن بعد از نما تقریبا مساوی باشد. به طور مثال اگر یک پنجره دولنگه با ابعاد ۱۵۰×۱۵۰ در اتاق خواب قرار می‌گیرد و در موازات آن در همان بعد از نما یک پنجره سه لنگه برای پذیرایی در نظر داریم ابعاد هر لنگه پنجره پذیرایی را نیز باید ۱۵۰ × ۷۵ در نظر بگیریم که ابعاد کلی پنجره پذیرایی به ارتفاع ۱۵۰ و عرض ۲۲۵ سانتی‌متر خواهد شد.