قانونهای اجاره

ماده ۴۶۶ ـ اجاره عقدی است که به موجب آن، مستاجر، مالک منافع عین مستاجره میشود، اجاره دهنده را موجر و اجاره کننده رامستاجر و مورد اجاره را عین مستاجره گویند.
ماده ۴۶۷ ـ مورداجارهممکناستاشیاءیا حیوان یا انسان باشد.

مبحث اول: در اجاره اشیاءماده ۴۶۸ ـ در اجاره اشیاء، مدت اجاره باید معین شود و الاّ اجاره باطل است.
ماده ۴۶۹ ـ مدت اجاره از روزی شروع میشود که بین طرفین مقرر شدهو اگر در عقد اجاره، ابتدای مدت ذکر نشده باشد از وقت عقدمحسوب است.
ماده ۴۷۰ ـ در صحت اجاره، قدرت بر تسلیم عین مستاجره شرط است.
ماده ۴۷۱ ـ برای صحت اجاره باید انتفاع از عین مستاجره با بقای اصلآن ممکن باشد.
ماده ۴۷۲ ـ عین مستاجره باید معین باشد و اجاره عین مجهول یا مرددباطل است.
ماده ۴۷۳ ـ لازم نیست که موجر، مالک عین مستاجره باشد ولی بایدمالک منافع آن باشد.
ماده ۴۷۴ ـ مستاجر میتواند عین مستاجره را به دیگری اجاره دهد مگراینکه در عقد اجاره خلاف آن شرط شده باشد.
ماده ۴۷۵ ـ اجاره مال مشاع، جایز است لیکن تسلیم عین مستاجرهم وقوف است به اذن شریک.
ماده ۴۷۶ ـ موجر باید عین مستاجره را تسلیم مستاجر کند و در صورت امتناع، موجر اجبار میشود و در صورت تعذر اجبار،مستاجر خیارفسخ دارد.
ماده ۴۷۷ ـ موجر باید عین مستاجره را در حالتی تسلیم نماید که مستاجر بتواند استفاده مطلوبه را بکند.
ماده ۴۷۸ ـ هرگاه معلوم شود عین مستاجره در حال اجاره معیوب بوده،مستاجر میتواند اجاره را فسخ کند یا به همان نحوی که بوده استاجاره را با تمام اجرت قبول کند ولی اگر موجر رفع عیب کند بنحویکه به مستاجر ضرری نرسد مستاجر حق فسخ ندارد.
ماده ۴۷۹ ـ عیبی که موجب فسخ اجاره می شود عیبی است که موجب نقصان منفعت یا صعوبت در انتفاع باشد.
ماده ۴۸۰ ـ عیبی که بعد از عقد و قبل از قبض منفعت، در عین مستاجره حادث شود موجب خیار است و اگر عیب در اثناء مدت اجاره حادث شود نسبت به بقیه مدت، خیار ثابت است.
ماده ۴۸۱ ـ هرگاه عین مستاجره به واسطه عیب از قابلیت انتفاع خارج شده و نتوان رفع عیب نمود اجاره باطل میشود.
ماده ۴۸۲ ـ اگر مورد اجاره عین کلی باشد و فردی که موجر داده معیوب درآید مستاجر حق فسخ ندارد و میتواند موجر را مجبور به تبدیل آن نماید و اگر تبدیل آن ممکن نباشد حق فسخ خواهد داشت.
ماده ۴۸۳ ـ اگر در مدت اجاره، عین مستاجره بهواسطه حادثه، کلاً یابعضاً تلف شود اجاره از زمان تلف نسبت به مقدار تلف شده منفسخ میشود و در صورت تلف بعض آن، مستاجر حق دارد اجاره رانسبت به بقیه فسخ کند یا فقط مطالبه تقلیل نسبی مالال اجاره نماید.
ماده ۴۸۴ ـ موجر نمیتواند در مدت اجاره، در عین مستاجره تغییریدهد که منافی مقصود مستاجر از استیجار باشد.
ماده ۴۸۵ ـ اگر در مدت اجاره، در عین مستاجره تعمیراتی لازم آید که تاخیر در آن موجب ضرر موجر باشد مستاجر نمیتواند مانع تعمیرات مزبوره گردد اگرچه در مدت تمام یا قسمتی از زمان تعمیرنتواند از عین مستاجره کلاً یا بعضاً استفاده نماید، در این صورتحق فسخ اجاره را خواهد داشت.
ماده ۴۸۶ ـ تعمیرات و کلیه مخارجی که در عین مستاجره برای امکان انتفاع از آن لازم است به عهده مالک است مگر آن که شرط خلاف شده یا عرف بلد برخلاف آن جاری باشد و همچنین است آلات وادواتی که برای امکان انتفاع از عین مستاجره لازم میباشد.
ماده ۴۸۷ ـ هرگاه مستاجر نسبت به عین مستاجره تعدی یا تفریط نمایدو موجر قادر بر منع آن نباشد موجر حق فسخ دارد.
ماده ۴۸۸ ـ اگر شخص ثالثی بدون ادعای حقی در عین مستاجره یامنافع آن، مزاحم مستاجر گردد در صورتی که قبل از قبض باشدمستاجر حق فسخ دارد و اگر فسخ ننمود میتواند برای رفعمزاحمت و مطالبه اجت المثل به خود مزاحم رجوع کند و اگرمزاحمت بعد از قبض واقع شود حق فسخ ندارد و فقط میتواند بهمزاحم رجوع کند.
ماده ۴۸۹ ـ اگر شخصی که مزاحمت مینماید مدعی حق نسبت به عینمستاجره یا منافع آن باشد مزاحم نمیتواند عین مزبور را از یدمستاجر انتزاع نماید مگر بعد از اثبات حق با طرفیت مالک ومستاجر هر دو.
ماده ۴۹۰ ـ مستاجر باید: اولاً ـ در استعمال عین مستاجره بنحومتعارف رفتار کرده و تعدی یا تفریط نکند.
ثانیاً ـ عین مستاجره را برای همان مصرفی که در اجاره مقرر شدهو در صورت عدم تعیین در منافع مقصوده که از اوضاع و احوالاستنباط میشود استعمال نماید.
ثالثاً ـ مالالاجاره را در مواعدی که بین طرفین مقرر است تادیهکند و در صورت عدم تعیین موعد، نقداً باید بپردازد.
ماده ۴۹۱ ـ اگر منفعتی که در اجاره تعیین شده است به خصوصیت آن،منظور نبوده مستاجر میتواند استفاده منفعتی کند که از حیث ضرر،مساوی یا کمتر از منفعت معینه باشد.
ماده ۴۹۲ ـ اگر مستاجر، عین مستاجره را در غیر موردی که در اجاره ذکرشده باشد یا از اوضاع و احوال استنباط میشود استعمال کند و منعآن ممکن نباشد موجر حق فسخ اجاره را خواهد داشت.
ماده ۴۹۳ ـ مستاجر نسبت به عین مستاجره ضامن نیست به این معنیکه اگر عین مستاجره بدون تفریط یا تعدی او کلاً یا بعضاً تلف شودمسیول نخواهد بود ولی اگر مستاجر تفریط یا تعدی نماید ضامناست اگرچه نقص در نتیجه تفریط یا تعدی حاصل نشده باشد.
ماده ۴۹۴ ـ عقد اجاره به محض انقضاءق مدت برطرف میشود و اگرپس از انقضاءق آن، مستاجر، عین مستاجره را بدون اذن مالک مدتیدر تصرف خود نگاه دارد موجر برای مدت مزبور مستحقاجرتالمثل خواهد بود اگر چه مستاجر استیفاء منفعت نکرده باشدو اگر با اجازه مالک در تصرف نگاه دارد وقتی باید اجرتالمثلبدهد که استیفاء منفعت کرده باشد مگر اینکه مالک اجازه داده باشدکه مجاناً استفاده نماید.
ماده ۴۹۵ ـ اگر برای تادیه مالالاجاره، ضامنی داده شده باشد ضامنمسیول اجرتالمثل مذکور در ماده فوق نخواهد بود.
ماده ۴۹۶ ـ عقد اجاره بهواسطه تلفشدن عین مستاجره از تاریختلف،باطل میشود و نسبت به تخلف از شرایطی که بین موجر و مستاجرمقرر است خیار فسخ از تاریخ تخلف ثابت میگردد.
ماده ۴۹۷ ـ عقد اجاره بهواسطه فوت موجر یا مستاجر باطل نمیشودلیکن اگر موجر فقط برای مدت عمر خود مالک منافع عین مستاجرهبوده است اجاره بهفوت موجر باطل میشود و اگر شرط مباشرتمستاجر شده باشد بهفوت مستاجر باطل میگردد.
ماده ۴۹۸ ـ اگر عین مستاجره بهدیگری منتقل شود اجاره به حال خودباقی است مگر اینکه موجر حق فسخ در صورت نقل را برای خودشرط کرده باشد.
ماده ۴۹۹ ـ هرگاه متولی با ملاحظه صرفه وقف، مال موقوفه را اجارهدهد اجاره بهفوت او باطل نمیگردد.
ماده ۵۰۰ ـ در بیع شرط، مشتری میتواند مبیع را برای مدتی که بایعحق خیار ندارد اجاره دهد و اگر اجاره منافی با خیار بایع باشد بایدبه وسیله جعل خیار یا نحو آن، حق بایع را محفوظ دارد والاّ اجارهتاحدی که منافی با حق بایع باشد باطل خواهد بود.
ماده ۵۰۱ ـ اگر در عقد اجاره، مدت بطور صریح ذکر نشده و مالالاجارههم از قرار روز یا ماه یا سالی فلان مبلغ معین شده باشد. اجاره براییک روز یا یک ماه یا یک سال صحیح خواهد بود و اگر مستاجر،عین مستاجره را بیش از مدتهای مزبوره در تصرف خود نگاه دارد وموجر هم تخلیه ید او را نخواهد موجر بموجب مراضات حاصلهبرای بقیه مدت و به نسبت زمان تصرف، مستحق اجرت مقرر بینطرفین خواهد بود.
ماده ۵۰۲ ـ اگر مستاجر در عین مستاجره بدون اذن موجر تعمیراتینماید حق مطالبه قیمت آن را نخواهد داشت.
ماده ۵۰۳ ـ هرگاه مستاجر بدون اجازه موجر در خانه یا زمینی که اجارهکرده وضع بنا یا غرس اشجار کند هر یک از موجر و مستاجر حقدارد هر وقت بخواهد بنا را خراب یا درخت را قطع نماید در اینصورت اگر در عین مستاجره نقصی حاصل شود بر عهده مستاجراست.
ماده ۵۰۴ ـ هرگاه مستاجر به موجب عقد اجاره، مجاز در بنا یا غرسبوده، موجر نمیتواند مستاجر را به خرابکردن یا کندن آن اجبار کندو بعد از انقضاء مدت اگر بنا یا درخت در تصرف مستاجر باقی بماندموجر حق مطالبه اجرتالمثل زمین را خواهد داشت و اگر درتصرف موجر باشد مستاجر حق مطالبه اجرتالمثل بنا یا درخت راخواهد داشت.
ماده ۵۰۵ ـ اقساط مالالاجاره که بعلت نرسیدن موعد پرداخت آن، برذمه مستاجر مستقر نشده است به موت او حال نمیشود.
ماده ۵۰۶ ـ در اجاره عقار، آفت زراعتاز هرقبیلکه باشد به عهدهمستاجر است مگر اینکه در عقد اجاره طور دیگری شرط شده باشد